0
0
Nieuws
De enige paus die Nederland ooit leverde is weer thuis. In zijn geboortestad Utrecht heeft Adrianus VI sinds vanmiddag een standbeeld. Het staat voor Paushuize, dat hij liet bouwen, maar waar hij nooit heeft kunnen wonen.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Adrianus Florisz (1459-1523) bekleedde als Adrianus VI het ambt van paus van augustus 1522 tot zijn dood in september 1523. Hij streefde naar een sobere en rechtvaardige kerk en hij was de eerste die publiekelijk misstanden in de kerk erkende.
De Nederlandse paus geldt als de meest invloedrijke Utrechter uit de geschiedenis. Toch had hij nog geen opvallend beeld of gedenkteken in de Domstad. De afdeling Utrecht van het Prins Bernhard Cultuurfonds wilde daar verandering in brengen en deed een oproep aan kunstenaars. Uiteindelijk koos een jury voor het ontwerp van Anno Dijkstra (1970). “Eerlijk gezegd wilde ik het eerst helemaal niet maken, omdat ik het een lastig onderwerp vond”, verklapt de kunstenaar. “Maar toen bleek dat ik volledige artistieke vrijheid kreeg, ben ik toch aan een ontwerp begonnen. En nu ben ik heel blij dat ik het mocht maken.”
Het vandaag onthulde beeld wijkt af van het ontwerp waarmee Dijkstra de opdracht binnenhaalde. In eerste instantie wilde hij het op zijn kop plaatsen omdat Adrianus als paus de kerkelijke cultuur helemaal om wilde gooien. “Ik maak altijd verschillende ontwerpen en in één daarvan stond het beeld ondersteboven. Maar omdat ik vermoedde dat dat ontwerp technisch lastig uitvoerbaar kon zijn, maakte ik ook dit ontwerp.” Uiteindelijk bleek het tweede ontwerp inderdaad beter.
De paus staat daarom nu ‘gewoon’ met zijn voeten op een klassieke sokkel. Die sokkel staat op zijn beurt op vier wiggen. Die tillen het ongeveer 2.90 meter hoge monument van de grond getild, waardoor het lijkt te zweven. Dijkstra wilde de paus ‘bevriezen’ in een fase tussen verleden en toekomst en zo vragen oproepen over de actuele betekenis van vereren en herdenken.
Dijkstra portretteerde Adrianus VI als een gewone man. Hij draagt een sobere mantel en heeft in zijn linkerhand een eenvoudige stok. De paus staat voor Paushuize, het pand dat hij liet bouwen, met de bedoeling er ooit te wonen. Hij overleed echter voordat het af was. Nu is hij dan toch eindelijk thuis. Al verhuist hij binnenkort wel tijdelijk naar een andere plek. “Want”, grapt burgemeester Van Zanen tijdens de onthulling, “het is wel Utrecht, dus er zijn werkzaamheden”.
