0
0
Recensie
In een altaartje in een vitrine liggen haren van Diego Maradona. In de tentoonstelling Relieken in Museum Catharijneconvent is het monumentje een opmerkelijke aanwezige. De oud-voetballer is immers allesbehalve een heilige en relieken zijn juist bedoeld voor het vereren van heiligen. Of toch niet? Het Utrechtse museum laat zien dat relieken niet per se een religieus fenomeen zijn.
Tekst: Evert-Jan Pol
Niet zelden zijn relieken, of relikwieën zoals ze in het Nederlands eigenlijk heten, overblijfselen van de vereerde personen. Om die reden is fotograferen niet toegestaan in de tentoonstelling. Maar wees niet bang; de expositie is geen lugubere verzameling van menselijke resten. Ze komen voorbij, maar in de meeste gevallen aan het zicht onttrokken, in een reliekenhouder.
Veel vaker gaat het om voorwerpen die in contact zijn geweest met de betreffende persoon. In die categorie toont het museum bijvoorbeeld de hamer van Sint-Maarten, de beschermheilige van Utrecht. Volgens legendes zou hij daarmee de duivel hebben geslagen en afgodsbeelden hebben vernield.
De hamer komt uit de eigen collectie van het museum, net als de wurgdoek van Cunera. De Schotse prinses Cunera zou deze linnen doek uit omstreeks 350 hebben gekregen van haar ouders toen ze op bedevaartsreis ging. Op de terugreis werd ze samen met andere pelgrims bij Keulen overvallen door de Hunnen, aldus de legende. Cunera ontsnapte en vond bescherming bij de heer van Rhenen. Zijn vrouw was echter jaloers op Cunera en wurgde haar daarom met de halsdoek.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Deze twee voorwerpen danken hun status van reliek aan een legende; het is daarom niet honderd procent zeker dat ze ook aan de heiligen hebben toebehoord. En dat is bij veel andere relieken ook het geval. Wie zegt ons dat de rijkelijk versierde kroon uit het Louvre echt een fragment bevat van dé doornenkroon van Christus? Bij eeuwenoude relikwieën is het vaak meer een kwestie van geloof.
En dat is natuurlijk helemaal niet erg. Bij relieken draait het erom dat mensen er kracht uit weten te halen. Wat het voorwerp is, maakt dan niet eens zoveel uit. Het is daarom mooi dat de tentoonstelling ook enkele alledaagse objecten bevat die bij mensen in huis liggen en die ze als hun kostbaarste bezit koesteren. Een foto met handtekening van Marco Borsato zal voor menigeen weinig bijzonder zijn, maar de eigenaar ervan put er kracht uit, die ze nodig heeft om haar ziekte te kunnen dragen.
Voorwerpen als deze laten goed zien dat een reliek geen religieus symbool hoeft te zijn. En dat relikwieën ook lang niet altijd uit ver vervlogen tijden stammen. Ook nieuwere voorwerpen kunnen de functie vervullen. Als je er maar in gelooft.
Relieken, t/m 3 februari 2019 in Museum Catharijneconvent, Utrecht
Waardering: @@@@@@@@@@
