0
0
Recensie
Zeventiende-eeuwse schilderijen en hedendaagse videokunstwerken kunnen niet meer van elkaar verschillen en toch combineert het Centraal Museum deze twee uitersten in de tentoonstelling Double Act. Vooraf aan mijn bezoek was ik daar nogal sceptisch over. Het opmerkelijke samenspel werkt echter verrassend goed.
Tekst en beeld: Evert-Jan Pol
De expositie is een idee van en samengesteld door Bart Rutten, artistiek directeur van het Utrechtse museum. “Ik heb er altijd van gedroomd om onze oude meesters samen te brengen met hedendaagse videokunst. Dankzij de samenwerking met de Kramlichs is deze droom eindelijk uitgekomen.”
Die Kramlichs zijn de Amerikaanse kunstverzamelaars Pamela en Richard Kramlich, die een van ’s werelds grootste privécollecties mediakunst bezitten. Ze behoren tot de eerste verzamelaars die zich eind jaren tachtig richtten op deze ‘nieuwe’ kunst. Sindsdien proberen ze videokunst onder de aandacht te brengen van het grote publiek. Dit doen ze onder meer door geregeld werk uit te lenen voor tentoonstellingen.
In Double Act komt werk van grote namen als Bill Viola, Pipilotti Rist, Marina Abramović en Oscarwinnaar Steve McQueen samen met dat van onbekendere kunstenaars, waardoor er een goed beeld ontstaat van de nieuwe-mediakunst van dit moment. De tentoonstelling biedt mij bijvoorbeeld een eerste kennismaking met Richard Mosse. Van deze Ierse kunstenaar is de indrukwekkende en bevreemdende multimedia-installatie The Enclave te zien. Op zes grote schermen brengt hij de al vele jaren durende burgeroorlog in Oost-Congo in beeld. Mosse gebruikte voor de opnames 16mm-infraroodfilm, waardoor groen verandert in roze. Deze techniek maakt van de soldaten kleurrijke verschijningen, die je niet direct associeert met een bloedige oorlog.
Centraal Museum combineert de videowerken met zeventiende-eeuwse schilderijen. Sommige combinaties zijn goed getroffen: de soldaten uit de video-installatie van Mosse passen prima bij de slapende soldaat van Hendrick ter Brugghen. Andere komen echter minder goed uit de verf. Want wat heeft de uit bestaande verstoorde beelden uit een horrorfilm opgebouwde video Untitled (Silver) van Takeshi Murata te maken met glinsterend zilverwerk? De verklaring daarvoor (net als de filmbeelden bevatten ook de zilverstukken foutjes) vind ik nogal vergezocht.
Fragment uit Untitled (Silver) van Takeshi Murata.
Een nadeel van het tonen van videokunst is dat als de techniek het even laat afweten er bijzonder weinig te zien is. Tijdens mijn bezoek blijkt de projector die de performance Art Must be Beautiful, Artist Must be Beautiful van Marina Abramović hoort te tonen defect. In de ruimte is alleen het bijbehorende geluid te horen, tot verbazing van bezoekers. Verwonderd vragen die zich af waar de rest van het werk is gebleven. Menigeen probeert vergeefs deuren te openen in de hoop daarachter de video te vinden. Het is een enigszins surreëel tafereel.
Als alles het wel goed doet is er veel moois te beleven voor oog, oor en ook neus (ruik ik daar pepermunt?). Mede dankzij het uitgekiende tentoonstellingsontwerp is Double Act een zeer geslaagde expositie waarmee het museum ook opmerkelijk veel jong publiek aantrekt. De route in een donkere spookhuis-achtige setting voert via labyrinten, trappen en deuren die je gerust mag openen langs uiteenlopende werken: van een man in vuur en vlam tot een hoofd dat maar net boven het maaiveld uitkomt. Het Centraal Museum bewijst dat verstilde klassieke schilderijen en dynamische hedendaagse kunst heel goed samen kan gaan.
Double Act – Meesterwerken in verf en video, t/m 15 januari 2023 in Centraal Museum, Utrecht
Waardering: @@@@@@@@@@
