0
0
Recensie
De kelders van het Mauritshuis zijn momenteel een stuk minder gevuld dan normaal. Sander van de Pavert mocht erin grasduinen voor het DWDD Pop-Up Museum en nam een aantal portretten mee. En in eigen huis stelde het Haagse museum een expositie samen met alleen maar stukken uit het depot.
Door: Evert-Jan Pol
Het is puur toeval dat deze depottentoonstelling samenvalt met die van het DWDD Pop-Up Museum, laat woordvoerster Elske Schreurs weten. “De Wereld Draait Door benaderde ons toen we al een tijd bezig waren met de voorbereidingen. De selectie voor deze expositie stond toen al vast.”
Dat er gelijktijdig twee tentoonstellingen lopen met dit thema geeft aan dat het depot tot de verbeelding spreekt. Elk museum met een eigen collectie heeft er één, waar de gewone sterveling over het algemeen niet mag komen. Hier hangen, staan en liggen werken die om wisselende redenen de zalen niet halen. Welke dat zijn, is meestal een mysterie.
Het Mauritshuis verwijdert deels de nevelen waarin zijn depot gehuld is en laat niet minder dan 52 werken zien. Enkele hangen aan depotrekken voor de juiste sfeer. Het overzicht is een aanzienlijk deel van het depot, want het museum verbergt relatief weinig stukken. Van de ongeveer 850 werken hangen er zo’n 250 permanent in het museum zelf en nog eens 150 in de Galerij Prins Willem V, onderdeel van het Mauritshuis. En musea in binnen- en buitenland hebben nog eens 150 stukken in langdurig bruikleen. ‘Slechts’ 300 kunstwerken brengen hun dagen door achter gesloten deuren.
De tentoonstelling Hoogte- en dieptepunten uit het depot maakt overzichtelijk inzichtelijk waarom stukken in het depot belanden. Soms is een schilderij simpelweg niet goed genoeg. Als dieptepunt noemt conservator Edwin Buijsen het kleine paneeltje Simeon met het kind Jezus van een anonieme kunstenaar. “Als je daarmee naar Tussen Kunst & Kitsch gaat, wordt echt niemand blij.” Het heeft inderdaad niet de kwaliteit die je in het Mauritshuis mag verwachten: het Kindeke is niet bijster goed getroffen.
Hoe dit schilderij de collectie heeft weten binnen te sluipen is onduidelijk. Vaker is er meer bekend over de oorsprong. Koning Willem I kocht in 1821 voor het museum een particuliere verzameling met werk van grote Italiaanse meesters. Een van de stukken betitelt het museum nu als een “wel erg optimistische toeschrijving aan Rafaël”. Het portret van een vrouw bleek na onderzoek wel interessanter dan lang gedacht. Het is een van de vroegst bewaard gebleven voorbeelden van een figuurstuk op goudleer.
Was het wel een kwalitatief goede Rafaël geweest, had het nu overigens ook geen plek op zaal. Het Mauritshuis richt zich tegenwoordig namelijk op Nederlandse en Vlaamse schilderkunst uit de Gouden Eeuw en Rafaël was een Italiaan, die ook nog eens een eeuw eerder leefde.
Om die reden hangt normaal ook Andy Warhols Portret van koningin Beatrix uit 1985 in het depot. Hoewel het een mooi werk is, valt het in het klassieke Mauritshuis behoorlijk uit de toon. Het is goed gebruik dat er in een overheidsgebouw een portret van het staatshoofd hangt en toenmalig directeur Hans Hoetink koos in 1986 voor deze opvallende zeefdruk. Het hing nooit op zaal, maar wel in het entreegebied, tot 2000. Daarna was er geen ruimte meer en verhuisde het naar de ‘kelder’.
Het Mauritshuis heeft ook stukken die letterlijk niet passen. Zo bezit het een bijzondere serie van 25 portretten van officieren, het zogeheten leger van prins Maurits. Jan van Ravesteyn schilderde er 24 en Fransise de Goltz nam het laatste portret voor zijn rekening. Er bestaan maar weinig portretreeksen van deze omvang, maar omdat de hele serie te veel ruimte in beslag neemt, hangen er normaal slechts 2 portretten op zaal. De komende maanden is het leger van prins Maurits weer compleet, voor het eerst sinds de achttiende eeuw. En ze hangen er mooi bij.
Voor Jan Weenix’ Dode Zwaan is eveneens geen plek, want het is reusachtig. Het museum kocht het in 1821 als tegenhanger voor het iets kleinere De Stier van Paulus Potter. In die tijd hingen schilderijen heel dicht op elkaar en paste het allemaal nog prima. Tegenwoordig geven musea hun kunst graag de ruimte.
Omdat vooral dit doek het echt verdient om gezien te worden, is het Mauritshuis op zoek naar een ander museum dat er wel plaats voor heeft. De zwaan vormt het prachtige slotstuk van een even boeiende als smaakvolle tentoonstelling en wacht geduldig tot het met een geïnteresseerde mee naar huis mag. Er zijn al enkele gegadigden. “We verkopen het niet”, vertelt directeur Emilie Gordenker. “Want we willen de collectie compleet houden.”
Hoogte- en dieptepunten uit het depot, 4 februari t/m 8 mei 2016 in het Mauritshuis, Den Haag
Waardering: @@@@@@@@@@
